“วัฒนธรรมองค์กร” กลายมาเป็นคีย์สำคัญในการกำหนดความสำเร็จและความยั่งยืนขององค์กรในปัจจุบัน คำถามที่เราพบเจอบ่อยที่สุดคือ “วัฒนธรรมองค์กรคืออะไร…? แตกต่างจาก “ค่านิยมหลักขององค์กรอย่างไร..?” วันนี้เรา A Cup of Culture จะมาอธิบายให้เข้าใจให้ง่ายที่สุด! ผ่านการเปรียบเปรยกับ “ผืนป่า”
หากให้เปรียบเปรยอย่างง่ายๆ “วัฒนธรรมองค์กร” เปรียบเสมือนผืนป่าขนาดใหญ่ ขณะที่ “ค่านิยมหลักขององค์กร” เปรียบเสมือนรากของต้นไม้ (ที่ซึ่งเรามองไม่เห็น แต่กลับมีบทบาทสำคัญที่สุดต่อการเติบโตของต้นไม้) ส่วน “พฤติกรรม” ของผู้คนภายในองค์กร เปรียบเสมือนส่วนที่มองเห็นได้ของต้นไม้ ได้แก่ ลำต้น กิ่งก้าน และใบ องค์ประกอบเหล่านี้เมื่อรวมเข้าด้วยกันแล้วจะสร้างระบบนิเวศทางวัฒนธรรมขององค์กร
บทความนี้จะมาเจาะลึกสามคีย์สำคัญขององค์กร ได้แก่ “ค่านิยมหลักขององค์กร” (Core Value) “พฤติกรรมหลัก” (Key Behaviors) และ“วัฒนธรรมองค์กร” (Corporate Culture)
ค่านิยมหลักขององค์กร (Core Value) : รากฐานที่มองไม่เห็นแต่สำคัญที่สุด
ค่านิยมหลักขององค์กร (Core Value) คือ รากฐานของวัฒนธรรมองค์กร เปรียบเสมือนรากของต้นไม้ที่หยั่งรากลึกและเป็นแหล่งหล่อเลี้ยงที่มองไม่เห็นแต่ส่งผลต่อต้นไม้ทั้งต้น ต้นไม้ไม่สามารถอยู่รอดได้หากไม่มีราก เช่นเดียวกับองค์กรที่ไม่สามารถเจริญเติบโตได้หากไม่มีค่านิยมหลักที่กำหนดไว้อย่างชัดเจน
ค่านิยมหลักขององค์กร คือ หลักการชี้นำที่แจ้งวิธีการตัดสินใจ วิธีที่ผู้คนปฏิบัติต่อกัน และวิธีที่องค์กรดำเนินการตามภารกิจและเป้าหมายที่กำหนดไว้ ค่านิยมหลักนี้อาจเป็นไปได้ทั้ง ความซื่อสัตย์ ความรับผิดชอบ นวัตกรรม ความร่วมมือ หรือการมุ่งเน้นลูกค้า ขึ้นอยู่กับวิสัยทัศน์และจุดประสงค์เฉพาะขององค์กร
เมื่อค่านิยมหลักนี้ได้รับการกำหนดไว้อย่างชัดเจนและเสริมความแข็งแกร่งอย่างสม่ำเสมอ ค่านิยมเหล่านี้จะสร้างรากฐานที่แข็งแกร่งและหยั่งลึกขององค์กร ที่จะช่วยให้องค์กรก้าวผ่านช่วงเวลาของการเปลี่ยนแปลง วิกฤต หรือความไม่แน่นอนในอนาคต
พฤติกรรมหลัก (Key Behaviors): ลำต้นกิ่งใบที่มองเห็นได้
ส่วนที่มองเห็นได้ของต้นไม้คือ ลำต้น กิ่งก้าน ใบ และอื่นๆ เปรียบเสมือน “พฤติกรรมหลัก” ที่พนักงานแสดงออกตามคุณค่าที่สะท้อนมาจากค่านิยมหลักเหล่านั้น พฤติกรรมหลักนี้กำหนดวิธีที่พนักงานโต้ตอบกัน วิธีที่พวกเขาจัดการปัญหา และวิธีที่พวกเขามีส่วนร่วมกับลูกค้าและผู้ถือผลประโยชน์
ตัวอย่างเช่น หาก “การทำงานเป็นทีม” คือคุณค่าหลักที่องค์กรกำหนดไว้ พฤติกรรมหลักที่พนักงานควรแสดงออกอาจเป็นการสื่อสารแบบเปิด การแบ่งปันความรู้ และการทำงานข้ามแผนก เป็นต้น หรือหาก “นวัตกรรม” เป็นคุณค่าหลัก พฤติกรรมอาจแสดงออกผ่านการแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ และการแสวงหาวิธีการใหม่ๆ อย่างต่อเนื่องเพื่อปรับปรุงผลิตภัณฑ์หรือบริการ
พฤติกรรมเหล่านี้กลายเป็นองค์ประกอบที่จับต้องได้ ซึ่งมองเห็นได้จากกระบวนการทำงาน การประชุม การตัดสินใจใน และการใช้ชีวิตภายในองค์กรของพนักงานในแต่ละวัน เมื่อเวลาผ่านไปพฤติกรรมเหล่านี้จะกลายเป็นนิสัยและก่อให้เกิดบรรทัดฐานทางพฤติกรรมร่วมกันขององค์กร
วัฒนธรรมองค์กร (Corporate Culture): ฝืนป่าขนาดใหญ่
เมื่อพนักงานยึดมั่นใน “ค่านิยมหลักขององค์กร (Core Value)” ซึ่งสังเกตได้ผ่าน “พฤติกรรมหลัก” (Key Behaviors) ที่พวกเขาแสดงออก ก็จะสร้างผืนป่าขนาดใหญ่ขึ้นมาเกิดเป็น “วัฒนธรรมองค์กร (Corporate Culture)” ที่แสดงออกถึง ความเชื่อ หลักการ และจุดมุ่งหมายร่วมกันขององค์กร ในวัฒนธรรมองค์กรที่มีสุขภาพดี พฤติกรรมที่เกิดจากค่านิยมหลักจะไม่แยกจากกันหรือขัดแย้งกัน แต่เป็นส่วนหนึ่งของระบบนิเวศที่เชื่อมโยงถึงกัน
เมื่อคนส่วนใหญ่ในองค์กรยึดมั่นในค่านิยมหลักอย่างสม่ำเสมอ วัฒนธรรมองค์กรนั้นๆ ก็จะสามารถพึ่งพาตนเองได้ พนักงานใหม่ที่เข้ามาก็จะปรับตัวเข้ากับวัฒนธรรมที่มีอยู่ได้อย่างรวดเร็ว และบรรทัดฐานของพฤติกรรมก็จะถูกส่งต่อจากบุคคลหนึ่งไปสู่อีกบุคคลหนึ่งโดยธรรมชาติ นี่คือช่วงเวลาที่วัฒนธรรมองค์กรกลายเป็นสินทรัพย์ที่ทรงพลังอย่างแท้จริง
อย่างไรก็ตาม เช่นเดียวกับต้นไม้ วัฒนธรรมองค์กรต้องได้รับการดูแลและเอาใจใส่อย่างต่อเนื่อง หากละเลยค่านิยมหลัก หรือปล่อยให้พฤติกรรมที่เป็นพิษหยั่งรากลึก วัฒนธรรมก็จะเริ่มเหี่ยวเฉาได้ เช่นเดียวกับที่ป่าไม้อาจถูกทำลายด้วยโรคภัยไข้เจ็บหรือการตัดไม้ทำลายป่า วัฒนธรรมองค์กรก็อาจเสื่อมโทรมลงได้ หากปล่อยให้พฤติกรรมที่ขัดแย้งกับค่านิยมเหล่านั้นไม่ได้รับการตรวจสอบ การไตร่ตรอง หรือเสริมสร้าง
บทบาทของความเป็นผู้นำในการปลูกฝังวัฒนธรรม
ในคำอุปมาอุปไมยของวัฒนธรรมองค์กรเปรียบเสมือนป่าไม้ ผู้นำมีบทบาทเป็น “ผู้ดูแลระบบนิเวศ” หรืออาจะเรียกง่ายๆ ว่าเป็น “คนสวน” ก็ได้ ความเป็นผู้นำมีหน้าที่กำหนด สื่อสาร และเป็นแบบอย่างของค่านิยมหลักที่เป็นรากฐานขององค์กร ผู้นำยังต้องตื่นตัวเพื่อให้แน่ใจว่าพฤติกรรมหลักสอดคล้องกับค่านิยมเหล่านั้น เพื่อกำหนดทิศทางสำหรับส่วนอื่นๆ ขององค์กร ผู้นำจะดูแลป่าวัฒนธรรมผ่านการกระทำของตนเอง โดยจัดหาทรัพยากร คำแนะนำ และการเสริมแรงที่จำเป็นเพื่อช่วยให้ป่าเติบโตอย่างแข็งแกร่งและยืดหยุ่น
ผู้นำยังมีบทบาทสำคัญในการจัดการกับพฤติกรรมที่ขัดแย้งกับวัฒนธรรมองค์กร เช่นเดียวกับที่คนสวนที่ต้องกำจัดวัชพืชหรือจัดการบริเวณป่าที่ไม่เจริญเติบโต ผู้นำต้องเข้าแทรกแซงเมื่อมีพฤติกรรมที่ขัดแย้งกับค่านิยมหลักขององค์กร ซึ่งต้องอาศัยความมุ่งมั่นในการรับผิดชอบและความเต็มใจที่จะพูดคุยในเรื่องยากๆ การมุ่งเน้นที่ค่านิยมหลักขององค์กรอย่างสม่ำเสมอและการทำให้แน่ใจว่าพฤติกรรมยังคงสอดคล้องกับค่านิยมเหล่านั้น
บทสรุป: วัฒนธรรมขององค์กรเปรียบเสมือนกับผืนป่าไม้ เป็นระบบที่ซับซ้อนซึ่งอาศัยรากฐานที่แข็งแกร่งของค่านิยมหลัก ถึงแม้จะมองไม่เห็นแต่ก็เป็นรากฐานที่หล่อเลี้ยงและรักษาพฤติกรรมที่มองเห็นได้ เมื่อค่านิยมได้รับการเสริมสร้างอย่างสม่ำเสมอ ก็จะก่อให้เกิดพฤติกรรมสำคัญที่สะท้อนถึงหลักการและคุณค่าที่องค์กรยึดถือ เมื่อเวลาผ่านไปพฤติกรรมเหล่านี้จะกลายเป็นวัฒนธรรมที่บุคคลเชื่อมโยงกันและทำงานเพื่อจุดประสงค์ร่วมกัน
A Cup of Culture
────
วัฒนธรรมองค์กร
corporateculture
organizationalculture
.
.
